STANDPUNTEN
In het boek Standpunten, opvolger van de tegendraadse bestseller Standvastig, probeert de Deense auteur en psycholoog Svend Brinkmann ons te laten inzien dat we in de huidige tijd teveel bezig zijn met het meten en wegen van de wereld. Alles moet tegenwoordig ‘nuttig zijn’, ‘iets opleveren’ of ‘ergens voor kunnen worden gebruikt’. Dit leidt volgens de auteur tot leegte en het onttrekt betekenis aan het bestaan. Maar wat moeten we dan? Het uitgangspunt van het boek is dat het ons in deze moderne tijd ontbreekt aan het zintuig en de begrippen voor de inhoud (de doelen) van onze activiteiten, terwijl we experts zijn geworden op het gebied van de middelen en instrumenten ervan. En dat de ware betekenis van het leven gekoppeld is aan verschijnselen die zelf waarde hebben, zoals verantwoordelijkheid, vrijheid, waardigheid, liefde en vergeving.
Is het leven echt zinloos?
Het boek begint met de uitspraak van filmregisseur Woody Allen dat het leven zinloos is. ‘Ik zeg niet dat je zelfmoord moet plegen, maar als je erover nadenkt is het gewoon een feit dat de boel elke 100 jaar wordt opgeschoond, waarbij alle mensen verdwijnen. Het heelal valt op den duur uit elkaar en uiteindelijk zal er helemaal niets meer zijn’. Volgens Allen is het antwoord op deze deprimerende zinloosheid ‘afleiding’, maar de grote vraag is natuurlijk of hij gelijk heeft; is het leven echt zinloos? Eén precies antwoord naar de zin van het bestaan is er niet en ook het boek geeft niet één simpel antwoord. Kort gezegd is de stelling van het boek dat de zin van het bestaan samenhangt met verschijnselen die een doel op zich zijn, en met de activiteiten die we doen omwille van de activiteit zelf, en niet om iets anders te bereiken. Die verschijnselen die een doel op zich zijn, noemt de auteur standpunten, omdat ze een stevige grond bieden om op te staan in onze veranderlijke wereld.
Wat is filosofie?
In Standpunten behandelt Svend Brinkmann voor zíjn tien standpunten de ideeën van klassieke filosofen (want filosofie is ‘eduction for grown-ups’, aldus de Amerikaanse filosoof Stanley Cavell) maar steekt hij deze in een modern jasje. ‘Als je eenmaal volwassen bent en gaat reflecteren op het leven, de dood, de liefde en andere grote existentiële thema’s, kan de filosofie richting geven aan je gedachten in een praktisch vormingsproject’, zegt Brinkmann. Dit richting geven aan je gedachten is volgens Brinkmann noodzakelijk om je te kunnen verzetten tegen de instrumentalisering en om de vraag over het zinvolle leven te kunnen benaderen vanuit het juiste perspectief. In het boek is aan elk existentieel thema een kort hoofdstuk gewijd, waarin de auteur het achterliggende filosofische idee probeert uit te leggen en deze in de context van actuele tendensen plaatst.
De tien standpunten
1. Het goede (Aristoteles)
2. De waardigheid (Kant)
3. De belofte (Nietzsche)
4. Het zelf (Kierkegaard)
5. De waarheid (Arendt)
6. De verantwoordelijkheid (Løgstrup)
7. De liefde (Murdoch)
8. De vergeving (Derrida)
9. De vrijheid (Camus)
10. De dood (Montaigne)
Kijk hier naar een leuk filmpje over Standpunten.
Standpunten is zeker niet het makkelijkste boek dat ik ooit las (veel filosofische begrippen waarin je je in ieder geval een beetje thuis moet maken) maar het zet wel aan tot stevig nadenken over de zin – (of zinloosheid?) van ons bestaan. Het boek is op 14 maart jl., verschenen bij Levboeken en voor € 18,99 te koop bij o.a. Bruna.
WIN WIN WIN!
Van de uitgever mogen we weer zo’n heerlijk boek weggeven. Geef hieronder – in de reacties – of op onze Facebook pagina aan waarom juist jij dit boek graag zou willen winnen. Liken en delen = altijd lief!
By: Patti
